“Phân chia tài sản sau ly hôn” – một vấn đề không còn xa lạ trong xã hội hiện đại. Khi tình yêu tan vỡ, những tranh chấp về tài sản thường nảy sinh, gây ra không ít rắc rối và mâu thuẫn. Vậy, làm thế nào để giải quyết vấn đề này một cách công bằng và minh bạch? Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về 5 điều cần biết khi đối diện với tình huống này.

Nguyên tắc phân chia tài sản sau ly hôn

Căn cứ theo quy định tại Điều 59 Luật Hôn nhân và gia đình năm 2014 , việc phân chia tài sản khi ly hôn dựa trên 3 nguyên tắc như sau:

Nguyên tắc chia đôi

Theo Khoản 2, Điều 59 Luật Hôn nhân và gia đình 2014, nguyên tắc chia tài sản chung của vợ chồng khi ly hôn được thực hiện trên cơ sở chia đôi. Tuy nhiên, việc phân chia tài sản sẽ căn cứ vào nhiều yếu tố khác nhau, bao gồm:

Hoàn cảnh của gia đình;
Công sức đóng góp;
Lỗi vi phạm;
Bảo vệ lợi ích vợ và con.

Như vậy, việc chia đôi tài sản chỉ là nguyên tắc chung, còn việc phân chia cụ thể sẽ phụ thuộc vào tình hình thực tế của mỗi vụ án. Tòa án có quyền điều chỉnh tỷ lệ chia theo hướng có lợi hơn cho bên yếu thế hoặc bên có nhiều đóng góp hơn.

Nguyên tắc phân chia tài sản chung bằng hiện vật

Với nguyên tắc chia tài sản ly hôn này, pháp luật sẽ ưu tiên phân chia các tài sản bằng hiện vật trước nếu không chia được bằng hiện vật thì mới định giá thành tiền để phân chia, bên nhận hiện vật sẽ có trách nhiệm thanh toán lại cho bên kia số tiền chênh lệch.

Nguyên tắc tài sản riêng của ai thuộc sở hữu của người đó

Trừ các loại tài sản riêng đã nhập vào tài sản chung. Ngoài ra, trong trường hợp có sự sáp nhập, trộn lẫn giữa tài sản chung với tài sản riêng trong quá trình phân chia tài sản khi ly hôn thì bên không nhận tài sản sẽ được bên còn lại thanh toán phần giá trị mà mình đã đóng góp vào để tạo lập nên khối tài sản đó.

Nguyên tắc phân chia tài sản sau ly hôn.

Cách xác định tài sản chung, riêng của vợ chồng

Theo Điều 33 Luật Hôn nhân và gia đình 2014 quy định:

Điều 33. Tài sản chung của vợ chồng
1. Tài sản chung của vợ chồng gồm tài sản do vợ, chồng tạo ra, thu nhập do lao động, hoạt động sản xuất, kinh doanh, hoa lợi, lợi tức phát sinh từ tài sản riêng và thu nhập hợp pháp khác trong thời kỳ hôn nhân, trừ trường hợp được quy định tại khoản 1 Điều 40 của Luật này; tài sản mà vợ chồng được thừa kế chung hoặc được tặng cho chung và tài sản khác mà vợ chồng thỏa thuận là tài sản chung.
Quyền sử dụng đất mà vợ, chồng có được sau khi kết hôn là tài sản chung của vợ chồng, trừ trường hợp vợ hoặc chồng được thừa kế riêng, được tặng cho riêng hoặc có được thông qua giao dịch bằng tài sản riêng.
2. Tài sản chung của vợ chồng thuộc sở hữu chung hợp nhất, được dùng để bảo đảm nhu cầu của gia đình, thực hiện nghĩa vụ chung của vợ chồng.
3. Trong trường hợp không có căn cứ để chứng minh tài sản mà vợ, chồng đang có tranh chấp là tài sản riêng của mỗi bên thì tài sản đó được coi là tài sản chung.

Theo quy định này, tài sản vợ, chồng có được trong thời kỳ hôn nhân được cho là tài sản chung của vợ, chồng. Trường hợp muốn xác định tài sản là tài sản riêng thì phải chứng minh theo quy định tại điều 43, Luật hôn nhân gia đình quy định về tài sản riêng của vợ, chồng.

Các trường hợp phân chia tài sản chung khi ly hôn

Luật chia tài sản khi ly hôn quy định tài sản chung sẽ được phân chia trong 03 trường hợp sau đây:

Trường hợp phân chia tài sản khi vợ chồng sống chung với gia đình

Khi vợ chồng ly hôn trong bối cảnh sống chung với gia đình, việc phân chia tài sản sẽ được thực hiện theo hai trường hợp:

Trường hợp tài sản riêng xác định được: Phần tài sản riêng của vợ chồng sẽ được tách ra khỏi khối tài sản chung của gia đình và được chia theo quy định tại Điều 59 của Luật Hôn nhân và Gia đình, tức là áp dụng nguyên tắc chia đôi tài sản chung, nhưng có thể điều chỉnh tùy theo hoàn cảnh cụ thể của mỗi vụ án.

Trường hợp tài sản riêng không xác định được: Vợ chồng sẽ được chia một phần trong khối tài sản chung của gia đình dựa trên mức độ đóng góp của mỗi người vào việc hình thành, duy trì và phát triển khối tài sản đó, cũng như vào cuộc sống chung của gia đình. Việc chia sẽ này có thể được thực hiện thông qua thỏa thuận giữa các bên hoặc được Tòa án giải quyết.

Trường hợp phân chia quyền sử dụng đất của vợ chồng khi ly hôn

Điều 62 Luật Hôn nhân và Gia đình 2014 quy định cụ thể về việc chia quyền sử dụng đất khi vợ chồng ly hôn.

Đất riêng: Quyền sử dụng đất thuộc về ai thì người đó sẽ tiếp tục sở hữu sau khi ly hôn.
Đất chung:
- Đất nông nghiệp trồng cây hàng năm và đất nuôi trồng thủy sản: Nếu cả hai vợ chồng đều có nhu cầu và điều kiện sử dụng, sẽ chia theo thỏa thuận; nếu không thỏa thuận được, Tòa án sẽ quyết định.
- Các loại đất khác: Áp dụng quy định chung về chia tài sản tại Điều 59 của Luật, ưu tiên cho người có nhu cầu sử dụng trực tiếp.
Trường hợp đặc biệt:
- Đất chung với hộ gia đình: Quyền sử dụng đất sẽ được tách ra và chia theo quy định chung.
- Vợ chồng không có quyền sử dụng đất chung: Quyền lợi của người không có đất sẽ được bảo vệ theo Điều 61 của Luật.

Việc chia đất khi ly hôn sẽ phụ thuộc vào nhiều yếu tố, bao gồm loại đất, nhu cầu sử dụng của mỗi bên và quy định pháp luật hiện hành.

Trường hợp phân chia tài sản chung của vợ chồng đưa vào kinh doanh

Điều 64 Luật Hôn nhân và Gia đình 2014 quy định về việc chia tài sản chung khi có hoạt động kinh doanh như sau: Trong trường hợp vợ chồng ly hôn mà có tài sản chung được sử dụng để kinh doanh, bên nào có nhu cầu và điều kiện tiếp tục hoạt động kinh doanh sẽ có quyền được nhận phần tài sản đó.

Tuy nhiên, để đảm bảo sự công bằng, người nhận tài sản phải thanh toán cho người còn lại một khoản tiền tương ứng với giá trị phần tài sản mà họ đã đóng góp vào hoạt động kinh doanh. Quy định này nhằm mục đích bảo vệ quyền lợi của cả hai bên và đảm bảo sự phân chia tài sản một cách công bằng.