Bố mẹ ly hôn con theo ai?

Căn cứ để quyết định quyền nuôi con 

Điều 81 Luật Hôn nhân và Gia đình 2014 có quy định như sau: 

“1. Sau khi ly hôn, cha mẹ vẫn có quyền, nghĩa vụ trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con chưa thành niên, con đã thành niên mất năng lực hành vi dân sự hoặc không có khả năng lao động và không có tài sản để tự nuôi mình theo quy định của Luật này, Bộ luật dân sự và các luật khác có liên quan.

2. Vợ, chồng thỏa thuận về người trực tiếp nuôi con, nghĩa vụ, quyền của mỗi bên sau khi ly hôn đối với con; trường hợp không thỏa thuận được thì Tòa án quyết định giao con cho một bên trực tiếp nuôi căn cứ vào quyền lợi về mọi mặt của con; nếu con từ đủ 07 tuổi trở lên thì phải xem xét nguyện vọng của con.

3. Con dưới 36 tháng tuổi được giao cho mẹ trực tiếp nuôi, trừ trường hợp người mẹ không đủ điều kiện để trực tiếp trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con hoặc cha mẹ có thỏa thuận khác phù hợp với lợi ích của con.”

Như vậy, khi ly hôn, nếu vợ chồng không thể thỏa thuận việc nuôi con, Tòa án sẽ xem xét người nào có quyền được trực tiếp nuôi con dựa trên ba khía cạnh: 1- Độ tuổi của con; 2- Điều kiện và khả năng của cha, mẹ có thể trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con hay không và 3- Ý chí, nguyện vọng của con khi con đủ 07 tuổi.

Người mẹ không phải lúc nào cũng có lợi thế

Ngoài độ tuổi của con, pháp luật còn quan tâm đến khả năng, điều kiện vật chất và điều kiện tinh thần của cha, mẹ. Thông thường, Tòa án sẽ yêu cầu hai bên cha, mẹ chứng minh về thu nhập, chỗ ở, môi trường sống, công việc, cách giáo dục con, thời gian chăm sóc con và thậm chí, vấn đề đạo đức của cha mẹ cũng được mang ra bàn luận, nhằm đi đến một kết luận rằng ai nuôi con sẽ phù hợp hơn. 

Theo đó, nếu như người mẹ không có thu nhập, chỗ ở ổn định hoặc không có thời gian chăm sóc tốt cho con, lúc này Tòa án có thể xem xét giao con cho người cha trực tiếp nuôi dưỡng. 

Ngoài ra, Luật Hôn nhân và Gia đình cũng chỉ rõ những trường hợp hạn chế quyền nuôi con của cha, mẹ đối với con chưa thành niên. Cụ thể, tại Điều 85 Luật Hôn nhân và Gia đình 2014, cha, mẹ sẽ bị hạn chế quyền đối với con chưa thành niên trong các trường hợp sau đây:

a) Bị kết án về một trong các tội xâm phạm tính mạng, sức khỏe, nhân phẩm, danh dự của con với lỗi cố ý hoặc có hành vi vi phạm nghiêm trọng nghĩa vụ trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con;

b) Phá tán tài sản của con;

c) Có lối sống đồi trụy;

d) Xúi giục, ép buộc con làm những việc trái pháp luật, trái đạo đức xã hội. 

Theo đó, căn cứ khoản 2 Điều 85 cũng nêu rõ, nếu người mẹ rơi vào những hợp này, Tòa có thể ra quyết định không cho người mẹ trông nom, chăm sóc, giáo dục con.  

Thậm chí, nếu cả người cha và người mẹ đều không đủ điều kiện để nuôi con, Tòa án có thể xem xét giao con cho người giám hộ khác, theo quy định tại khoản 4 Điều 84 Luật Hôn nhân và Gia đình 2014. 

Thực tế quá trình giành quyền nuôi con

Trên thực tế, việc ra tòa giành quyền nuôi con là một “cuộc chiến”. Bởi lẽ, hai bên cha, mẹ bị buộc đưa ra những chứng cứ để chứng minh bản thân tốt hơn đối phương. 

Đồng thời, trong nhiều trường hợp, vợ chồng có tranh chấp tài sản chung và việc giải quyết tranh chấp đó có ảnh hưởng trực tiếp đến điều kiện vật chất của cha, mẹ trong “cuộc chiến” giành con, lúc này Tòa có thể xem xét giải quyết tranh chấp tài sản trước. Do vậy, quá trình tố tụng càng nhiêu khê, phức tạp, kéo dài. 

Ngoài ra, ngay khi quyền nuôi con đã được quyết định thì quyền này cũng có thể bị thay đổi. Căn cứ, khoản 2 Điều 84 Luật Hôn nhân và Gia đình 2014, việc thay đổi người trực tiếp nuôi con được giải quyết khi có một trong các căn cứ sau đây:

a) Cha, mẹ có thỏa thuận về việc thay đổi người trực tiếp nuôi con phù hợp với lợi ích của con;

b) Người trực tiếp nuôi con không còn đủ điều kiện trực tiếp trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con.

Theo đó, cha, mẹ không trực tiếp nuôi con có quyền yêu cầu Tòa án quyết định giao con lại cho mình nếu có căn cứ chứng minh người kia không còn đủ điều kiện trực tiếp trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con. Lúc này, gần như cả quá trình giành con sẽ quay về xuất phát điểm. Thời gian tranh chấp lại kéo dài.

Có thể thấy, tranh chấp giành quyền nuôi con trên thực tế vô cùng gian nan. Chưa kể, đối với những vụ án có yếu tố nước ngoài, quá trình tố tụng càng phức tạp, có nhiều khó khăn trong việc thi hành án. Do đó, ngoài sự chuẩn bị về mặt tinh thần, cha, mẹ còn phải chuẩn bị tốt về mặt pháp lý, để đảm bảo đạt được lợi ích lớn nhất cho mình và con.

PHAN LAW VIETNAM
Hotline: 0794.80.8888 – Email: info@phan.vn
Liên hệ Văn phòng Luật Sư