Di chúc chung của vợ chồng có được công chứng?

Di chúc chung của vợ chồng là gì?

Trước đây, Bộ luật dân sự có quy định về việc vợ chồng cùng lập di chúc chung, theo đó, vợ chồng sẽ cùng định đoạt phần tài sản chung của mình được để thừa kế lại cho ai, sau khi cả hai vợ chồng cùng qua đời hoặc sau khi người cuối cùng trong hai vợ chồng qua đời. Tuy nhiên, quy định này đã không còn tồn tại. 

Mặc dù vậy, pháp luật Việt Nam hiện nay cũng không có quy định nào cấm, không cho phép hai vợ chồng được lập di chúc chung và di chúc chung của vợ chồng vẫn sẽ có hiệu lực nếu đáp ứng các điều kiện về di chúc hợp pháp theo quy định tại Điều 630 Bộ luật dân sự 2015, cụ thể:

• Người lập di chúc minh mẫn, sáng suốt trong khi lập di chúc; không bị lừa dối, đe dọa, cưỡng ép;
• Nội dung của di chúc không vi phạm điều cấm của luật, không trái đạo đức xã hội; hình thức di chúc không trái quy định của luật;
• Di chúc của người bị hạn chế về thể chất hoặc của người không biết chữ phải được người làm chứng lập thành văn bản và có công chứng hoặc chứng thực.

Di chúc chung của vợ chồng có được công chứng? 

Mặc dù pháp luật không bắt buộc nhưng vợ chồng khi có nhu cầu, có thể công chứng di chúc chung. 

Theo khoản 1 Điều 2 Luật Công chứng, công chứng di chúc là việc công chứng viên của một tổ chức hành nghề công chứng chứng nhận tính xác thực, hợp pháp của di chúc, tính chính xác, hợp pháp, không trái đạo đức xã hội của bản dịch di chúc từ tiếng Việt sang tiếng nước ngoài hoặc từ tiếng nước ngoài sang tiếng Việt.

Ngoài ra, pháp luật cũng không cấm vợ chồng lập di chúc chung là di chúc miệng. Tuy nhiên, di chúc miệng chỉ được coi là hợp pháp nếu người di chúc miệng thể hiện ý chí cuối cùng của mình trước mặt ít nhất hai người làm chứng và ngay sau khi người di chúc miệng thể hiện ý chí cuối cùng, người làm chứng ghi chép lại, cùng ký tên hoặc điểm chỉ. 

Trong thời hạn 05 ngày làm việc, kể từ ngày người di chúc miệng thể hiện ý chí cuối cùng thì di chúc phải được công chứng viên hoặc cơ quan có thẩm quyền chứng thực xác nhận chữ ký hoặc điểm chỉ của người làm chứng.

Những người thừa kế không phụ thuộc di chúc

Mặc dù vợ chồng có thể tự ý định đoạt tài sản cho người thừa kế bằng di chúc. Tuy nhiên, có những trường hợp người thừa kế được hưởng di sản không phụ thuộc nội dung di chúc chung của vợ chồng.

Khoản 1 Điều 644 Bộ luật Dân sự 2015 quy định, những đối tượng sau đây vẫn được hưởng phần di sản bằng hai phần ba suất của một người thừa kế theo pháp luật nếu di sản được chia theo pháp luật, trong trường hợp họ không được người lập di chúc cho hưởng di sản hoặc chỉ cho hưởng phần di sản ít hơn hai phần ba suất đó:

• Con chưa thành niên, cha, mẹ, vợ, chồng;
• Con thành niên mà không có khả năng lao động.

Tuy nhiên, để được nhận hưởng phần di sản, người thừa kế không phụ thuộc vào nội dung bản di chúc chung của vợ chồng phải không thuộc trường hợp không có quyền hưởng di sản. 

Khoản 1 Điều 621 Bộ luật Dân sự 2015 quy định những người không được quyền hưởng di sản bao gồm:

• Người bị kết án về hành vi cố ý xâm phạm tính mạng, sức khỏe hoặc về hành vi ngược đãi nghiêm trọng, hành hạ người để lại di sản, xâm phạm nghiêm trọng danh dự, nhân phẩm của người đó;
• Người vi phạm nghiêm trọng nghĩa vụ nuôi dưỡng người để lại di sản;
• Người bị kết án về hành vi cố ý xâm phạm tính mạng người thừa kế khác nhằm hưởng một phần hoặc toàn bộ phần di sản mà người thừa kế đó có quyền hưởng;
• Người có hành vi lừa dối, cưỡng ép hoặc ngăn cản người để lại di sản trong việc lập di chúc; giả mạo di chúc, sửa chữa di chúc, hủy di chúc, che giấu di chúc nhằm hưởng một phần hoặc toàn bộ di sản trái với ý chí của người để lại di sản.

Việc làm di chúc chung của vợ chồng giúp đảm bảo rằng tài sản sẽ được phân phối theo đúng ý định của cả hai vợ chồng sau khi cả hai qua đời. Nó cũng có thể giúp tránh được các tranh chấp và mâu thuẫn trong gia đình sau này.

Tuy nhiên, trước khi lập di chúc chung của vợ chồng, Quý Khách hàng và vợ/chồng nên thảo luận và đưa ra những quyết định chính xác về việc phân phối tài sản, quản lý tài chính và các vấn đề khác liên quan đến kế hoạch tài chính của gia đình. Quý Khách hàng cũng nên tham khảo ý kiến của một luật sư để đảm bảo rằng di chúc phản ánh chính xác ý định và mong muốn của mình và được thực hiện theo quy định pháp luật hiện hành.

PHAN LAW VIETNAM
Hotline: 0794.80.8888
Email: info@phan.vn
Liên hệ Văn phòng Luật Sư