Thủ tục phân chia di sản thừa kế mới nhất

Thủ tục phân chia di sản thừa kế là gì? 

Di sản bao gồm tài sản riêng của người chết, phần tài sản của người chết trong tài sản chung với người khác.

Luật phân chia di sản thừa kế quy định rằng việc phân chia dựa trên các nguyên tắc sau:

• Ý chí của người đã khuất thể hiện qua di chúc.
• Thỏa thuận giữa những người thừa kế.
• Các quy định của pháp luật về thừa kế.

Điều 624. Di chúc

Di chúc là sự thể hiện ý chí của cá nhân nhằm chuyển tài sản của mình cho người khác sau khi chết.

Nếu có di chúc hợp pháp, di sản sẽ được phân chia theo di chúc. Tuy nhiên, có những trường hợp ngoại lệ, trong đó một số người thừa kế vẫn được hưởng ít nhất 2/3 suất thừa kế theo quy định của pháp luật, bất kể nội dung di chúc.

Khi không có di chúc, những người thừa kế có thể thỏa thuận về việc phân chia di sản và công chứng thỏa thuận tại văn phòng công chứng. Tòa án có thể dựa vào văn bản thỏa thuận này để phân chia di sản.

Nếu các bên không thể thỏa thuận, tòa án sẽ phân chia di sản thừa kế theo hàng thừa kế theo quy định của pháp luật.

Thủ tục phân chia di sản thừa kế theo hàng

Điều 651 Bộ luật Dân sự 2015 quy định về hàng thừa kế theo pháp luật như sau:

• Hàng thừa kế thứ nhất bao gồm: vợ, chồng, cha mẹ, cha nuôi, mẹ nuôi, con đẻ và con nuôi của người đã khuất.
• Hàng thừa kế thứ hai gồm: ông bà nội, ông bà ngoại, anh chị em ruột, và cháu ruột khi người đã khuất là ông bà nội hoặc ngoại.
• Hàng thừa kế thứ ba bao gồm: cụ nội, cụ ngoại, bác, chú, cậu, cô, dì ruột, và cháu ruột khi người đã khuất là bác, chú, cậu, cô, dì; chắt ruột khi người đã khuất là cụ nội hoặc cụ ngoại.

Theo quy định, những người thừa kế trong cùng hàng sẽ được chia phần tài sản thừa kế bằng nhau. Người thuộc hàng thừa kế sau chỉ được hưởng di sản khi không còn ai ở hàng thừa kế trước do đã qua đời, không có quyền hưởng, bị truất quyền hoặc từ chối nhận di sản.

Trường hợp hạn chế phân chia di sản thừa kế 

Tài sản thừa kế có thể được phân chia sau một khoảng thời gian nhất định, dựa vào ý chí của người lập di chúc (nếu có di chúc hợp pháp) hoặc theo thỏa thuận của tất cả những người thừa kế. Tài sản chỉ được phân chia sau khi hết thời hạn này.

Cụ thể, nếu một bên vợ hoặc chồng qua đời hoặc bị Tòa án tuyên bố là đã chết và việc chia tài sản thừa kế có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến đời sống của vợ hoặc chồng còn sống cùng gia đình, thì người còn sống có quyền yêu cầu Tòa án xác định phần tài sản mà những người thừa kế được hưởng, nhưng chưa tiến hành chia trong thời hạn tối đa là 03 năm kể từ thời điểm mở thừa kế.

Nếu sau 03 năm, người còn sống chứng minh rằng việc chia tài sản thừa kế vẫn gây ra ảnh hưởng nghiêm trọng đến cuộc sống của gia đình, họ có quyền yêu cầu Tòa án gia hạn thêm một lần nữa, nhưng không quá 03 năm.

Theo hướng dẫn tại Nghị quyết 01/2024/NQ-HĐTP, việc chia tài sản thừa kế được xem là ảnh hưởng nghiêm trọng đến đời sống của vợ hoặc chồng còn sống và gia đình khi người đã khuất để lại di sản, nhưng nếu chia tài sản này cho những người thừa kế thì vợ hoặc chồng còn sống cùng gia đình sẽ phải đối mặt với nhiều khó khăn, chẳng hạn như không còn chỗ ở hoặc mất đi nguồn tư liệu sản xuất duy nhất.

Thực hiện nghĩa vụ tài sản do người chết để lại

Theo quy định, những người hưởng thừa kế có trách nhiệm thực hiện nghĩa vụ tài sản trong phạm vi di sản do người chết để lại, trừ trường hợp có thỏa thuận khác.

Trường hợp di sản chưa được chia thì nghĩa vụ tài sản do người chết để lại được người quản lý di sản thực hiện theo thỏa thuận của những người thừa kế trong phạm vi di sản do người chết để lại.

Trường hợp di sản đã được chia thì mỗi người thừa kế thực hiện nghĩa vụ tài sản do người chết để lại tương ứng nhưng không vượt quá phần tài sản mà mình đã nhận, trừ trường hợp có thỏa thuận khác.

Trường hợp người thừa kế không phải là cá nhân hưởng di sản theo di chúc thì cũng phải thực hiện nghĩa vụ tài sản do người chết để lại như người thừa kế là cá nhân.

PHAN LAW VIETNAM
Hotline: 0794.80.8888
Email: info@phan.vn
Liên hệ Văn phòng Luật Sư