Có nên thành lập ban kiểm soát công ty cổ phần?

Theo Luật Doanh nghiệp 2014 được điều chỉnh với nhiều quy định mới, trong đó, đáng chú ý nhất là việc thành lập ban kiểm soát của công ty cổ phần.

Chức năng và nhiệm vụ của ban kiểm soát trong công ty cổ phần

Dựa theo Điều 110 Luật Doanh nghiệp 2015 định nghĩa, công ty cổ phần là loại hình doanh nghiệp với vốn điều lệ được chia thành nhiều phần bằng nhau gọi là cổ phần. Cổ đông là người sở hữu cổ phần đó và đây có thể là tổ chức hay cá nhân với số lượng tối thiểu là 03 và không hạn chế về số lượng tối đa. Vì thế, cổ đông sẽ chịu trách nhiệm về các khoản nợ và nghĩa vụ tài sản khác của doanh nghiệp trong phạm vi số vốn đã góp vào doanh nghiệp và có quyền tự do chuyển nhượng cổ phần của mình cho người khác (trừ một số trường hợp bị cấm theo quy định của Luật này). Vì sự phức tạp trong quá trình quản lý công ty và quan hệ giữa các cổ đông nên ban kiểm soát của công ty cổ phần được thành lập để giám sát việc quản lý và điều hành công ty của hội đồng quản trị, giám đốc hoặc tổng giám đốc; kiểm tra tính hợp lý, hợp pháp, tính trung thực của báo cáo tình hình kinh doanh, báo cáo tài chính và các hoạt động rà soát, giám sát hoạt động kinh doanh của công ty. Thông thường, ban kiểm soát của công ty cổ phần có từ 03 đến 05 thành viên, nhiệm kỳ của kiểm soát viên không quá 05 năm và kiểm soát viên có thể được bầu lại với số nhiệm kỳ không hạn chế. Có những công ty quy mô quá lớn với hàng ngàn cổ đông thì sự điều hành và quản lý công ty cũng trở nên phức tạp hơn. Vì thế, nói một cách đơn giản, bản chất của ban kiểm soát của công ty cổ phần chính là đảm bảo sự thận trọng và minh bạch trong hoạt động kinh doanh của công ty. Tùy thuộc vào quy mô công ty mà có số lượng cổ đông khác nhau.

Có nên thành lập ban kiểm soát của công ty cổ phần?

Vì hoạt động kiểm tra, rà soát này mà đôi lúc gây ra không ít cản trở, gián đoạn cho hoạt động kinh doanh bình thường của doanh nghiệp. Do đó, theo Luật Doanh nghiệp 2014 cho phép công ty cổ phần lựa chọn việc có ban kiểm soát hay không trong cơ cấu công ty của mình. Theo đó, trừ trường hợp có quy định khác từ pháp luật chứng khoán, ban kiểm soát của công ty cổ phần có quyền không thành lập khi: 

• Nếu mô hình tổ chức công ty bao gồm đại hội đồng cổ đông, hội đồng quản trị, và giám đốc hoặc tổng giám đốc (trong trường hợp này, công ty phải đảm bảo ít nhất 20% số thành viên hội đồng quản trị phải là thành viên độc lập và có ban kiểm toán nội bộ trực thuộc hội đồng quản trị để thực hiện chức năng kiểm soát hoạt động của công ty).
• Công ty cổ phần có dưới 11 cổ đông và các cổ đông là tổ chức sở hữu dưới 50% tổng số cổ phần của công ty.

Quy định này cho phép doanh nghiệp tự do lựa chọn mô hình quản lý đối với công ty cổ phần. Điều này phù hợp với thực tế đa dạng của doanh nghiệp tại Việt Nam hiện nay. Mặt khác, quy định này cũng phù hợp với thực tiễn hoạt động của ban kiểm soát của công ty cổ phần, vì tuy việc tồn tại ban kiểm soát có vẻ mang đến nhiều lợi ích cho công ty, nhưng khi hoạt động, ban kiểm soát của công ty cổ phần khó có thể thực hiện được hết chức năng nhiệm vụ của mình. Vì thế, giao quyền tự quyết có thành lập ban kiểm soát hay không là hoàn toàn hợp lý theo nguyện vọng, mong muốn và nhu cầu của cổ đông thuộc công ty cổ phần.

PHAN LAW VIETNAM

Hotline: 1900.599.995 – 0794.80.8888

Email: info@phan.vn