Thừa kế tài sản theo pháp luật được hiểu như thế nào?

Thừa kế tài sản theo pháp luật là gì?

Thừa kế tài sản được chia làm hai loại: thừa kế theo di chúc và thừa kế theo pháp luật. Trong đó, thừa kế theo pháp luật theo Điều 649 Bộ luật Dân sự 2015 được hiểu là việc thừa kế theo hàng thừa kế, điều kiện và trình tự thừa kế do pháp luật quy định.

Thừa kế tài sản theo pháp luật sẽ diễn ra trong các trường hợp sau (theo khoản 1 Điều 650 Bộ luật Dân sự 2015):

• Không có di chúc;
• Di chúc không hợp pháp;
• Những người thừa kế theo di chúc chết trước hoặc chết cùng thời điểm với người lập di chúc; cơ quan, tổ chức được hưởng thừa kế theo di chúc không còn tồn tại vào thời điểm mở thừa kế;
• Những người được chỉ định làm người thừa kế theo di chúc mà không có quyền hưởng di sản hoặc từ chối nhận di sản.

Ví dụ, trong trường hợp ông A bị ép viết di chúc để lại hết tài sản cho vợ thì việc thừa kế tài sản của ông A sẽ được thực hiện theo pháp luật do di chúc của ông A không hợp pháp theo điểm a khoản 1 Điều 630 Bộ luật Dân sự 2015.

Ngoài ra, trường hợp các cá nhân được thừa kế theo di chúc nhưng phần di sản thừa kế sẽ được chia theo pháp luật nếu phần di sản đó thuộc một trong các trường hợp sau:

• Phần di sản không được định đoạt trong di chúc;
• Phần di sản có liên quan đến phần của di chúc không có hiệu lực pháp luật;
• Phần di sản có liên quan đến người được thừa kế theo di chúc nhưng họ không có quyền hưởng di sản, từ chối nhận di sản, chết trước hoặc chết cùng thời điểm với người lập di chúc; liên quan đến cơ quan, tổ chức được hưởng di sản theo di chúc, nhưng không còn tồn tại vào thời điểm mở thừa kế.

Ví dụ, trong di chúc của bà B ghi sẽ để lại căn nhà tại Hà Nội cho anh A nhưng thực tế, bà còn sở hữu căn nhà tại Tp. Hồ Chí Minh nên căn nhà này sau khi bà B chết sẽ được chia thừa kế theo pháp luật.

Những người thừa kế tài sản theo pháp luật gồm những ai?

Theo khoản 1 Điều 651 Bộ luật Dân sự 2015 thì những người thừa kế theo pháp luật được quy định theo thứ tự sau đây:

a) Hàng thừa kế thứ nhất gồm: vợ, chồng, cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi của người chết;

b) Hàng thừa kế thứ hai gồm: ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại, anh ruột, chị ruột, em ruột của người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại;

c) Hàng thừa kế thứ ba gồm: cụ nội, cụ ngoại của người chết; bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột của người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột; chắt ruột của người chết mà người chết là cụ nội, cụ ngoại.

Chia thừa kế tài sản theo pháp luật

Việc chia thừa kế tài sản sẽ được thực hiện tùy theo các trường hợp sau:

Chia thừa kế theo hàng thừa kế

Theo khoản 3 Điều 651 Bộ luật Dân sự 2015, những người ở hàng thừa kế sau chỉ được hưởng thừa kế nếu tất cả những người ở hàng thừa kế trước đã chết, không có quyền hưởng di sản, bị truất quyền hưởng di sản hoặc từ chối nhận di sản. Đồng thời, theo khoản 2 Điều này, những người thừa kế cùng hàng được hưởng phần di sản bằng nhau.

Ví dụ: Gia đình anh A có vợ, cha mẹ ruột, em trai ruột. Anh A mất đột ngột không để lại di chúc, cha mẹ anh A qua đời do tai nạn trước đó, vợ anh A từ chối nhận di sản của anh A. Vậy, người em trai ruột của anh A sẽ được thừa kế tài sản của anh A.

Nếu con của người chết mà chết trước hoặc cùng thời điểm với người đó, thì theo Điều 652 Bộ luật Dân sự 2015, cháu được hưởng phần di sản mà cha hoặc mẹ của cháu được hưởng nếu còn sống. Ví dụ trong trường hợp ông nội chết, theo quy định pháp luật cha sẽ là người được hưởng thừa kế nhưng cha chết trước ông nội thì cháu của ông nội sẽ được hưởng phần di sản được chia của cha mình. Nếu cháu mà cũng chết trước hoặc cùng thời điểm với người để lại di sản thì chắt sẽ thế vị nếu còn sống.

Chia thừa kế giữa con nuôi và cha nuôi, mẹ nuôi và cha đẻ, mẹ đẻ

Theo Điều 653 Bộ luật Dân sự 2015, con nuôi và cha nuôi, mẹ nuôi được thừa kế di sản của nhau và còn được thừa kế di sản như trường hợp chia thừa kế theo hàng thừa kế vừa nêu.

Chia thừa kế giữa con riêng và bố dượng, mẹ kế

Theo Điều 654 Bộ luật Dân sự 2015, con riêng và bố dượng, mẹ kế nếu có quan hệ chăm sóc, nuôi dưỡng nhau như cha con, mẹ con thì được thừa kế di sản của nhau và còn được thừa kế di sản như trường hợp chia thừa kế theo hàng thừa kế, tức con riêng và bố dượng, mẹ kế đều được xem là hàng thừa kế thứ nhất theo khoản 1 Điều 651 Bộ luật Dân sự 2015.

Chia thừa kế trong trường hợp vợ, chồng đã chia tài sản chung; vợ, chồng đang xin ly hôn hoặc đã kết hôn với người khác

Có thể hiểu việc thừa kế tài sản trong trường hợp này như sau (theo Điều 655 Bộ luật Dân sự 2015):

– Người còn sống vẫn được thừa kế di sản nếu vợ, chồng đã chia tài sản chung khi hôn nhân còn tồn tại.

– Người còn sống vẫn được thừa kế di sản nếu vợ, chồng xin ly hôn mà chưa được hoặc đã được Tòa án cho ly hôn bằng bản án hoặc quyết định chưa có hiệu lực pháp luật.

– Người đang là vợ hoặc chồng của một người tại thời điểm người đó chết thì dù sau đó đã kết hôn với người khác vẫn được thừa kế di sản.

Trên đây là tư vấn của Phan Law Vietnam về thừa kế tài sản theo pháp luật xin được thông tin đến Quý Khách hàng. Nếu còn vướng mắc hoặc cần sự hỗ trợ pháp lý khác Quý Khách hàng vui lòng liên hệ thông tin dưới đây để được giải đáp.

PHAN LAW VIETNAM
Hotline: 0794.80.8888
Email: info@phan.vn
Liên hệ Văn phòng Luật Sư