Viên chức có được thành lập doanh nghiệp không theo quy định của pháp luật?

Kính chào Văn phòng Luật sư Phan Law Vietnam, tôi có vấn đề mong được giải đáp như sau:
Tôi là viên chức nhà nước và đang có nhu cầu mở công ty riêng cho mình. Vậy, tôi thắc mắc rằng liệu viên chức có được thành lập doanh nghiệp không?

Trả lời:

Phan Law Vietnam gửi lời chào đến bạn, cảm ơn bạn đã có sự quan tâm và gửi câu hỏi về cho chúng tôi. Đối với nội dung thắc mắc của bạn, chúng tôi xin trả lời như sau:

Viên chức có được thành lập doanh nghiệp không?

Luật Doanh nghiệp 2020 đều rất tôn trọng quyền được thành lập và quản lý doanh nghiệp tại Việt Nam của các tổ chức, cá nhân theo quy định pháp luật. Tuy nhiên, hoản 2 Điều 17 Luật Doanh nghiệp 2020 đã giới hạn những chủ thể sau đây không được phép thành lập và quản lý doanh nghiệp tại Việt Nam:

2. Tổ chức, cá nhân sau đây không có quyền thành lập và quản lý doanh nghiệp tại Việt Nam:

a) Cơ quan nhà nước, đơn vị lực lượng vũ trang nhân dân sử dụng tài sản nhà nước để thành lập doanh nghiệp kinh doanh thu lợi riêng cho cơ quan, đơn vị mình;

b) Cán bộ, công chức, viên chức theo quy định của Luật Cán bộ, công chức và Luật Viên chức;

c) Sĩ quan, hạ sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp, công nhân, viên chức quốc phòng trong các cơ quan, đơn vị thuộc Quân đội nhân dân Việt Nam; sĩ quan, hạ sĩ quan chuyên nghiệp, công nhân công an trong các cơ quan, đơn vị thuộc Công an nhân dân Việt Nam, trừ người được cử làm đại diện theo ủy quyền để quản lý phần vốn góp của Nhà nước tại doanh nghiệp hoặc quản lý tại doanh nghiệp nhà nước;

d) Cán bộ lãnh đạo, quản lý nghiệp vụ trong doanh nghiệp nhà nước theo quy định tại điểm a khoản 1 Điều 88 của Luật này, trừ người được cử làm đại diện theo ủy quyền để quản lý phần vốn góp của Nhà nước tại doanh nghiệp khác;

đ) Người chưa thành niên; người bị hạn chế năng lực hành vi dân sự; người bị mất năng lực hành vi dân sự; người có khó khăn trong nhận thức, làm chủ hành vi; tổ chức không có tư cách pháp nhân;

e) Người đang bị truy cứu trách nhiệm hình sự, bị tạm giam, đang chấp hành hình phạt tù, đang chấp hành biện pháp xử lý hành chính tại cơ sở cai nghiện bắt buộc, cơ sở giáo dục bắt buộc hoặc đang bị Tòa án cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định; các trường hợp khác theo quy định của Luật Phá sản, Luật Phòng, chống tham nhũng.

Trường hợp Cơ quan đăng ký kinh doanh có yêu cầu, người đăng ký thành lập doanh nghiệp phải nộp Phiếu lý lịch tư pháp cho Cơ quan đăng ký kinh doanh;

g) Tổ chức là pháp nhân thương mại bị cấm kinh doanh, cấm hoạt động trong một số lĩnh vực nhất định theo quy định của Bộ luật Hình sự.

Đối chiếu với điểm c khoản 2 Điều 17 Luật này, viên chức thuộc trường hợp không được phép thành lập và quản lý doanh nghiệp tại Việt Nam. Do đó, bạn không có quyền thành lập công ty cho riêng mình.

Tuy nhiên, theo khoản 3 Điều 17 Luật Doanh nghiệp 2020 quy định về Tổ chức, cá nhân có quyền góp vốn, mua cổ phần, mua phần vốn góp vào công ty cổ phần, công ty trách nhiệm hữu hạn, công ty hợp danh theo quy định của Luật này, trừ trường hợp sau đây:

a) Cơ quan nhà nước, đơn vị lực lượng vũ trang nhân dân sử dụng tài sản nhà nước góp vốn vào doanh nghiệp để thu lợi riêng cho cơ quan, đơn vị mình;

b) Đối tượng không được góp vốn vào doanh nghiệp theo quy định của Luật Cán bộ, công chức, Luật Viên chức, Luật Phòng, chống tham nhũng.

Đồng thời, theo khoản 3 Điều 14 Luật Viên chức năm 2010 về quyền của viên chức về hoạt động kinh doanh và làm việc ngoài thời gian quy định:

3. Được góp vốn nhưng không tham gia quản lý, điều hành công ty trách nhiệm hữu hạn, công ty cổ phần, công ty hợp danh, hợp tác xã, bệnh viện tư, trường học tư và tổ chức nghiên cứu khoa học tư, trừ trường hợp pháp luật chuyên ngành có quy định khác.

Như vậy, mặc dù viên chức không có quyền thành lập và quản lý công ty nhưng có quyền góp vốn, mua cổ phần, mua phần vốn góp vào công ty cổ phần, công ty trách nhiệm hữu hạn, công ty hợp danh theo quy định pháp luật, miễn sao đảm bảo không tham gia vào các hoạt động quản lý và điều hành những công ty này.

Từ đó, tuy bạn không thể thành lập công ty cho riêng mình nhưng bạn vẫn có thể tham gia góp vốn, mua cổ phần, phần vốn góp ở những công ty khác (bao gồm công ty cổ phần, công ty trách nhiệm hữu hạn, hoặc công ty hợp danh), chỉ khác ở chỗ bạn không nắm quyền điều hành và quản lý công ty. Tuy vậy, bạn vẫn sẽ được hưởng những hoa lợi, lợi tức có được từ phần vốn góp của mình nếu công ty kinh doanh hiệu quả.

Trên đây là phần giải đáp pháp lý của Phan Law Vietnam về câu hỏi “viên chức có được thành lập doanh nghiệp không?” xin được gửi đến Quý Khách hàng. Nếu còn băn khoăn hoặc cần sự hỗ trợ pháp lý khác Quý Khách hàng vui lòng liên hệ thông tin dưới đây để được giải đáp.

PHAN LAW VIETNAM
Hotline: 0794.80.8888
Email: info@phan.vn
Liên hệ Văn phòng Luật Sư