Trong tố tụng dân sự thì quyền quyết định và tự định đoạt thuộc về đương sự, họ có quyền khởi kiện hoặc không khởi kiện vụ án dân sự, quá trình giải quyết vụ án, họ có quyền thay đổi, thỏa thuận hoặc chấm dứt các yêu cầu trên cơ sở tự nguyện, không trái pháp luật và đạo đức xã hội. Các bên đương sự muốn bảo vệ quyền lợi cho mình thì phải tự cung cấp chứng cứ để chứng minh cho yêu cầu của mình là hợp pháp, phản đối yêu cầu của người khác. Các cơ quan, tổ chức khi khởi kiện cũng phải đưa ra chứng cứ để chứng minh cho việc khởi kiện, yêu cầu của mình là có căn cứ và hợp pháp. Được quy định cụ thể trong Bộ luật tố tụng dân sự 2015.
Xem thêm:
>> Giải quyết đơn tố cáo trong tố tụng dân sự
>> Nếu người bị hại rút yêu cầu khởi tố thì người phạm tội có bị đi tù không?
>> Trình tự xử lý đơn tố cáo theo pháp luật mới năm 2021
Tìm hiểu về nghĩa vụ chứng minh và chứng cứ trong tố tụng dân sự.
Chứng cứ trong tố tụng dân sự
Vì quyền của đương sự được đề cao, luật cũng mở rộng quy định đối với quyền và nghĩa vụ cung cấp chứng cứ thuộc về các bên đương sự. Tòa án chỉ tiến hành xác minh, thu thập chứng cứ trong những trường hợp mà Bộ luật tố tụng dân sự 2015 (BLTTDS 2015) quy định.
Điều 93 BLTTDS 2015 quy định Chứng cứ tại Bộ luật tố tụng dân sự là:
Chứng cứ trong vụ việc dân sự là những gì có thật được đương sự và cơ quan, tổ chức, cá nhân khác giao nộp, xuất trình cho Tòa án trong quá trình tố tụng hoặc do Tòa án thu thập được theo trình tự, thủ tục do Bộ luật này quy định và được Tòa án sử dụng làm căn cứ để xác định các tình tiết khách quan của vụ án cũng như xác định yêu cầu hay sự phản đối của đương sự là có căn cứ và hợp pháp.
Cung cấp chứng cứ và chứng minh trong tố tụng dân sự
Đương sự có quyền và nghĩa vụ chủ động thu thập, giao nộp chứng cứ cho Tòa án và chứng minh cho yêu cầu của mình là có căn cứ và hợp pháp. Cơ quan, tổ chức, cá nhân khởi kiện, yêu cầu để bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của người khác có quyền và nghĩa vụ thu thập, cung cấp chứng cứ, chứng minh như đương sự.
Tòa án có trách nhiệm hỗ trợ đương sự trong việc thu thập chứng cứ và chỉ tiến hành thu thập, xác minh chứng cứ trong những trường hợp do Bộ luật này quy định (theo Điều 6 BLTTDS 2015).
Nguồn chứng cứ trong tố tụng dân sự
Theo Điều 94 BLTTDS 2015 quy định nguồn Chứng cứ được thu thập từ các nguồn sau đây:
- Tài liệu đọc được, nghe được, nhìn được, dữ liệu điện tử.
- Vật chứng.
- Lời khai của đương sự.
- Lời khai của người làm chứng.
- Kết luận giám định.
- Biên bản ghi kết quả thẩm định tại chỗ.
- Kết quả định giá tài sản, thẩm định giá tài sản.
- Văn bản ghi nhận sự kiện, hành vi pháp lý do người có chức năng lập.
- Văn bản công chứng, chứng thực.
- Các nguồn khác mà pháp luật có quy định.
Xác định chứng cứ trong tố tụng dân sự
Theo Điều 95 BLTTDS 2015 quy định cách xác định chứng cứ trong vụ án dân sự như sau:
⇒ Tài liệu đọc được nội dung được coi là chứng cứ nếu là bản chính hoặc bản sao có công chứng, chứng thực hợp pháp hoặc do cơ quan, tổ chức có thẩm quyền cung cấp, xác nhận.
⇒ Tài liệu nghe được, nhìn được được coi là chứng cứ nếu được xuất trình kèm theo văn bản trình bày của người có tài liệu đó về xuất xứ của tài liệu nếu họ tự thu âm, thu hình hoặc văn bản có xác nhận của người đã cung cấp cho người xuất trình về xuất xứ của tài liệu đó hoặc văn bản về sự việc liên quan tới việc thu âm, thu hình đó.
⇒ Thông điệp dữ liệu điện tử được thể hiện dưới hình thức trao đổi dữ liệu điện tử, chứng từ điện tử, thư điện tử, điện tín, điện báo, fax và các hình thức tương tự khác theo quy định của pháp luật về giao dịch điện tử.
⇒ Vật chứng là chứng cứ phải là hiện vật gốc liên quan đến vụ việc.
⇒ Lời khai của đương sự, lời khai của người làm chứng được coi là chứng cứ nếu được ghi bằng văn bản, băng ghi âm, đĩa ghi âm, băng ghi hình, đĩa ghi hình, thiết bị khác chứa âm thanh, hình ảnh theo quy định tại khoản 2 Điều này hoặc khai bằng lời tại phiên tòa.
⇒ Kết luận giám định được coi là chứng cứ nếu việc giám định đó được tiến hành theo đúng thủ tục do pháp luật quy định.
⇒ Biên bản ghi kết quả thẩm định tại chỗ được coi là chứng cứ nếu việc thẩm định được tiến hành theo đúng thủ tục do pháp luật quy định.
⇒ Kết quả định giá tài sản, kết quả thẩm định giá tài sản được coi là chứng cứ nếu việc định giá, thẩm định giá được tiến hành theo đúng thủ tục do pháp luật quy định.
⇒ Văn bản ghi nhận sự kiện, hành vi pháp lý do người có chức năng lập tại chỗ được coi là chứng cứ nếu việc lập văn bản ghi nhận sự kiện, hành vi pháp lý được tiến hành theo đúng thủ tục do pháp luật quy định.
⇒ Văn bản công chứng, chứng thực được coi là chứng cứ nếu việc công chứng, chứng thực được thực hiện theo đúng thủ tục do pháp luật quy định.
⇒ Các nguồn khác mà pháp luật có quy định được xác định là chứng cứ theo điều kiện, thủ tục mà pháp luật quy định.
Tìm hiểu về nghĩa vụ chứng minh và chứng cứ trong tố tụng dân sự.
Nghĩa vụ chứng minh trong tố tụng dân sự
Trong Điều 91 BLTTDS 2015 quy định nghĩa vụ chứng minh trong vụ án dân sự như sau:
» Đương sự có yêu cầu Tòa án bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của mình phải thu thập, cung cấp, giao nộp cho Tòa án tài liệu, chứng cứ để chứng minh cho yêu cầu đó là có căn cứ và hợp pháp, trừ các trường hợp sau đây:
+ Người tiêu dùng khởi kiện không có nghĩa vụ chứng minh lỗi của tổ chức, cá nhân kinh doanh hàng hóa, dịch vụ. Tổ chức, cá nhân kinh doanh hàng hóa, dịch vụ bị kiện có nghĩa vụ chứng minh mình không có lỗi gây ra thiệt hại theo quy định của Luật bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng;
+ Đương sự là người lao động trong vụ án lao động mà không cung cấp, giao nộp được cho Tòa án tài liệu, chứng cứ vì lý do tài liệu, chứng cứ đó đang do người sử dụng lao động quản lý, lưu giữ thì người sử dụng lao động có trách nhiệm cung cấp, giao nộp tài liệu, chứng cứ đó cho Tòa án.
Người lao động khởi kiện vụ án đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động thuộc trường hợp người sử dụng lao động không được thực hiện quyền đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động hoặc trường hợp không được xử lý kỷ luật lao động đối với người lao động theo quy định của pháp luật về lao động thì nghĩa vụ chứng minh thuộc về người sử dụng lao động;
+ Các trường hợp pháp luật có quy định khác về nghĩa vụ chứng minh.
» Đương sự phản đối yêu cầu của người khác đối với mình phải thể hiện bằng văn bản và phải thu thập, cung cấp, giao nộp cho Tòa án tài liệu, chứng cứ để chứng minh cho sự phản đối đó.
» Cơ quan, tổ chức, cá nhân khởi kiện để bảo vệ lợi ích công cộng, lợi ích của Nhà nước hoặc yêu cầu Tòa án bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của người khác phải thu thập, cung cấp, giao nộp cho Tòa án tài liệu, chứng cứ để chứng minh cho việc khởi kiện, yêu cầu của mình là có căn cứ và hợp pháp.
Tổ chức xã hội tham gia bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng không có nghĩa vụ chứng minh lỗi của tổ chức, cá nhân kinh doanh hàng hóa, dịch vụ theo quy định của Luật bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng.
» Đương sự có nghĩa vụ đưa ra chứng cứ để chứng minh mà không đưa ra được chứng cứ hoặc không đưa ra đủ chứng cứ thì Tòa án giải quyết vụ việc dân sự theo những chứng cứ đã thu thập được có trong hồ sơ vụ việc.
Như vậy trong tố tụng dân sự, các bên tham gia tố tụng phải có trách nhiệm trong việc bảo vệ các quyền và lợi ích hợp pháp của cá nhân, tổ chức mình. Tuy nhiên đứng trước những vụ việc phải giải quyết không tránh khỏi những khó khăn, vướng mắc, đòi hỏi phải có các kỹ năng chuyên nghiệp mới đảm bảo cho việc bảo vệ quyền lợi của các cá nhân, tổ chức ở mức cao nhất.
Trên đây là tư vấn của Phan Law Vietnam xin được thông tin đến quý khách. Nếu còn vướng mắc hoặc cần sự hỗ trợ pháp lý khác quý khách vui lòng liên hệ thông tin dưới đây để có thể được giải đáp nhanh nhất.
PHAN LAW VIETNAM
Hotline: 0794.80.8888 –Email: info@phan.vn
Liên hệ Văn phòng Luật Sư
Quyền và nghĩa vụ của cha mẹ đối với con sau ly hôn
